31. oktobar je dan kada se obilježava Svjetski dan prava na grad i Asocijacija za demokratski prosperitet, kao članica globalnog pokreta „Right to the city“ iz Crne Gore, pridružuje se ostalim članicama ovog pokreta u povećanju razumijevanja i ukazivanju na probleme sa kojima se suočavaju ljudi širom svijeta, naročito u dijelu kršenja ljudskih prava na stanovanje.

Kao što deklaracija Pokreta Pravo na grad i kaže, Pravo na grad se shvata kao pravo svih stanovnika, sadašnjih i budućih, stalnih i privremenih, da nastanjuju, koriste, zauzimaju, proizvode, transformišu, upravljaju i žive u gradovima, mjestima i naseljima koja funkcionišu kao sigurni, inkluzivni, održivi pravedni i demokratski definisani prostori i dobra namijenjeni za uživanje u životu, dostojanstveno i u miru.

Ono sa čim se susrećemo širom planete jeste kršenje ljudskih prava na stanovanje kao što su prinudne deložacije, uskraćivanje pristupa prirodnim resursima, oduzimanje zemljišta ili nepriznavanje ljudskog prava na adekvatan smještaj, ili učešće javnosti u donošenju bitnih odluka koja se odnose na pristupačnost.

Posebno na današnji dan, kada se obilježava Svjetski dan prava na grad, pokret Right to the city upućuje hitni apel Ujedinjenim nacijama, međunarodnim i regionalnim tijelima, a članice svim državama i vladama i lokalnim institucijama, organizacijama civilnog društva i stanovnicima da podrže mjere u smjeru sprječavanja kršenja ljudskih prava na stanovanje.

Ovim putem ADP – Zid želi da ponovi i ono na šta dugi niz godina ukazuje, a tiče se politike stanovanja u Crnoj Gori:

-         -Nacionalna politika stanovanja treba da se mijenja i razvija i to u smjeru politike adekvatnog stanovanja, ali i da pruži podršku razvoju fonda koji će podržavati razvoj ovakve politike na lokalnom nivou. Koncept adekvatnog stanovanja podrazumijeva pristup i sigurnost krova nad glavom svim onim porodicama ili pojedincima koji na tržištu nisu u mogućnosti da u sopstvenoj režiji riješe pitanje stanovanja. Uvođenjem prava na stanovanje u Ustav Crne Gore, i prihvatanje principa zaštite ovog prava definisanog Evropskom socijalnom poveljom, za šta se zalažemo poslednjih nekoliko godina, omogućilo bi se lakše definisanje i sprovođenje nacionalne stambene strategije, koja bi imala za cilj da omogući priuštive i adekvatne stanove svim grupama stanovništva koji nisu u mogućnosti ovo pitanje da riješe na tržištu. Razvoj ovakve politike suzbilo bi i rasprostranjenost deložacija koje se, usljed pandemije, nažalost, u većem broju mogu očekivati u perspektivi.

-         -Politika stanovanja u Crnoj Gori je u nadležnosti lokalnih vlasti, jer je lokalna uprava ta koja bi trebala najbolje da prepoznaje potrebe stanovništva, pa tako i probleme stanovanja građana. Da bi se adekvatno sagledali problemi u ovoj oblasti neophodno je analizirati stambenu situaciju, prikupljati i sistematizovati podatke sa terena, obilaziti stambene jedinice i njihove korisnike.

-         -Kako bi se razvio program lokalnog adekvatnog stanovanja, jedinice lokalne samouprave treba da preuzmu odgovornost i obaveze u tom smjeru i da pruže najbolju moguću podršku svojim građanima i to u skladu sa njihovim potrebama. Sa tim u vezi, lokalne jedinice samouprave treba da ulože napor u razvijanje lokalnih planova stanovanja i to u smjeru adekvatnog stanovanja za sve svoje građane.

-         -Pored svega navedenog, sami programi stanovanja ne mogu da funkcionišu sami za sebe. Programi za ugrožene često prate podržavajući servisi, koji u svom djelovanju podrazumijevaju i psiho-socijalnu podršku za svoje korisnike koji služe kao pomoć korisnicima socijalnih stanova da izađu iz potrebe za socijalnim davanjima, što bi trebao da bude cilj svake Opštine i države uopšte. Sa tim u vezi, ADP – Zid je u saradnji sa Opštinom Berane i Housing centrom iz Beograda započeo rad na projektu „Servis psiho-socijalne podrške za korisnike socijalnog stanovanja i porodice u riziku od beskućništva“. Ovim putem pozivamo lokalne uprave da prate razvoj ovog servisa i da iskoriste njegov razvoj u Beranama za repliciranje u svojim opštinama.